Vasaloppet

Ieder eerste zondag van maart is de Vasaloppet. Dit jaar is het de honderdste keer dat de tocht georganiseerd wordt. De eerste Vasaloppet werd gehouden in 1922. Al die jaren is de tocht slechts drie keer niet doorgegaan: in 1932 en 1990 vanwege te weinig sneeuw en in 1934 vanwege te weinig aanmeldingen. Het aantal aanmeldingen is door de jaren heen flink gestegen. In 1959 waren er voor het eerst meer dan 1.000 deelnemers, en in 1977 meer dan 10.000. Tegenwoordig is het maximum aantal deelnemers 15.800.
Om acht uur ‘s ochtends starten in Sälen ruim 15.000 langlaufers om de afstand van 90 kilometer tussen Sälen en Mora afleggen. In de aanloop naar de Vasaloppet op zondag zijn er in de week van te voren al verschillende wedstrijden.

Tip: De Vasaloppsvägen tussen Sälen en Mora volgt grotendeels de route en je komt langs alle controlepunten waar je een kijkje kunt nemen. Als je begint in Mora kun je de finish van de winnaars zien en daarna de route terug volgen.

Het idee achter de Vasaloppet komt van Anders Pers. Zijn idee was een skiwedstrijd die verbonden was met de vlucht van Gustav Vasa van Mora richting Noorwegen in 1521. Uiteindelijk besloot het bestuur van de sportclub IFK Mora dat ze de wedstrijd wilden organiseren mits die gefinancierd kon worden. Dat lukte, en op 19 maart 1922 verschenen er 119 langlaufers aan de start voor de eerste Vasaloppet. Om 06.04 uur ‘s ochtends startten de langlaufers in Sälen en gingen op weg voor de 90 kilometer lange tocht naar Mora. De winnaar was Ernst Alm in 7 uur, 32 minuten en 49 seconden.

De route die de deelnemers van Sälen naar Mora volgen.

Geschiedenis
De geschiedenis van de Vasaloppet begon in 1520. Zweden was toen nog een unie met Denemarken. De Deens koning Kristian regeerde als een tiran en de ontevredenheid onder de bevolking was groot. Zo ook bij Gustav Vasa die in Denemarken gevangen was gezet nadat hij zich tegen de koning had gekeerd. Hi wist echter te ontspannen en keerde terug naar Zweden waar hij richting het noorden trok. Onderweg probeerde hij de boeren in opstand te brengen tegen de Denen, maar de mensen hadden liever de vrede. Gustav had zijn hoop gevestigd op de bewoners van Dalarna die er om bekend stonden dat ze niet vlug zwichtten voor de beslissingen van de koning. Ondertussen hadden de Denen er lucht van gekregen dat Gustav in Zweden was en zetten de achtervolging in maar het volk beschermde Gustav tegen de soldaten.

Gustav Vasa in Mora

Toen hij in Mora aankwam sprak hij het volk toe. Weken daarvoor waren zijn vader en broer, samen met vele andere edellieden, onthoofd tijdens het bloedbad van Stockholm. Gustav vroeg zich af hoe lang de mensen de wreedheden nog zouden verdragen en vroeg hen om in opstand te komen. De mensen wilden eerst overleg plegen met hun naburige dorpen alvorens ten strijde te trekken. De achtervolgers naderden Gustav voordat hij het antwoord had dat hij wilde en hij vluchtte naar het westen, richting Noorwegen.
Een paar dagen later bereikte Mora het nieuws van de wreedheden van de koning en ze betreurden het dat ze Gustav niet direct hadden gesteund. De twee beste skiërs van de stad, Lars en Engelbrekt, werden er daarom op uitgestuurd om de vluchtende Gustav te vinden. In de buurt van Sälen, werd Gustav gevonden. Hij werd overgehaald om terug te keren naar Mora om de strijd tegen de koning te leiden, In 1521 begon Gustav de opstand. Het duurde twee en een half jaar voordat de oorlog voorbij was en Zweden een vrij land was. Op 6 juni 1523 werd Gustav Vasa tot koning van Zweden gekozen. Nu is hij het symbool van de grootste skiwedstrijd van de wereld, de Vasaloppet

De start van de Vasaloppet (Foto: Vasaloppet)

Weetjes

  • De snelste tijd voor mannen is 3:28.18 (Tord Asle Gjerdalen, 2021) en voor vrouwen 3:52.08 (Lina Korsgren, 2021).
  • De jongste winnaar is Ernst Alm hij was tevens de eerste winnaar van de Vasaloppet in 1922, hij was toen 22 jaar en 18 dagen.
  • De meeste overwinningen staan op naam van Nils “Mora-Nisse” Karlsson. Hij won de wedstrijd 9 keer: 1943, 1945, 1946, 1947, 1948, 1949, 1950, 1951 en 1953.
  • Iedereen vanaf 19 jaar (of 19 wordt in het jaar) mag deelnemen aan de Vasaloppet. Voor de andere wedstrijden gelden soms andere leeftijden.
  • Het traject van Sälen naar Mora is 90 kilometer en er wordt in totaal 2550 kilometer aan loipes geprepareerd.
  • Alleen langlaufen in klassieke stijl is toegestaan. Als je dit niet doet leidt dat tot diskwalificatie. Er staan “stijlcontroleurs” langs de route.
  • De langzaamste deelnemer was O. Larsson in 14 uur, 11 minuten en 0 seconden. Dit record kan niet meer “verbeterd” worden. De finish sluit tegenwoordig om 20.15 uur en dat is 12 uur en 15 minuten na de start.
  • Bengt Eriksson volbracht in 2013 voor de 60ste(!) keer de Vasaloppet. Toen hem gevraagd werd hoe hij dat volhield antwoordde hij: “Ach, het is maar één keer per jaar…”

Sinds 2009 kent de Vasaloppet ook een zomereditie die plaats vindt in augustus. Het traject wordt dan door hardlopers en mountainbikers afgelegd. Net als in de winter is dit een evenement met wedstrijden over verschillende afstanden. 
Natuurlijk kun je de route van de Vasaloppet ook wandelen, de route is goed gemarkeerd, en onderweg kun je overnachten in stuga’s. 

Wil je meer weten kijk dan op de website van de Vasaloppet.

Dalarna, rondom het Siljan

Meer weten over deze mooie provincie in het midden van Zweden? In onze reisgids: Dalarna, rondom het Siljan vind je nog meer toeristische tips.

Reisgids Dalarna

Meest gelezen