Skansar in Värmland

Zweden wilde niet betrokken raken in de Tweede Wereldoorlog en verklaarde zich neutraal ten opzichte van de oorlogvoerende landen. Toen de vijandelijkheden in september 1939 begonnen was het onzeker wat er met Zweden zou gebeuren. De periode van de Tweede Wereldoorlog wordt in Zweden de beredskapstiden genoemd. Het land was in staat van paraatheid en bereidde zich voor op een mogelijke inval. Toen de Duitsers in april 1940 Noorwegen binnenvielen begon Zweden met het aanleggen van verdedigingswerken aan de grens. In Värmland werden drie linies aangelegd. Een deel lag dicht langs de grens, een tweede die liep van Älgå via Jössefors en Gräsmark naar Torsby en een derde van Grums via Borgvik en Vikene naar Torsby. In Dalsland, de provincie ten zuiden van Värmland, werden verdedigingswerken gebouwd ter bescherming van Göteborg.

Zo’n verdedigingswerk werd skans genoemd (meervoud skansar) en bestond uit bunkers, loopgraven en tankblokkades. Daarnaast werden er ongeveer 40 geheime oorlogsvliegvelden aangelegd. Na de Tweede Wereldoorlog werd een deel van de skansar afgebroken, de overige skansar zijn nog te bezoeken. Hieronder staan er een aantal genoemd, maar er zijn er nog meer.

Sjöands skans 118
Deze skans ligt in het natuurreservaat Glaskogen. De skans bestaat uit ruim een kilometer aan loopgraven, een groot aantal bunkers en tankblokkades. Er is een wandeling uitgezet zodat je alle onderdelen van de skans kunt zien.

Skans 173 Öjån
Deze kleine skans ligt aan de weg van tussen Nyskoga en Vitsand en bestaat uit enkele kleine bunkers.

Skans 153 Hultet
Deze skans ligt in de buurt van Eda in een zeer heuvelachtig terrein en bestaat uit meerdere bunkers. Er zijn trappen gemaakt zodat je gemakkelijker naar boven kunt klimmen om alles te bekijken.

Krigsflygfält 16 Brattforsheden
Dit voormalige oorlogsvliegveld is een van de 40 geheime vliegvelden om te voorkomen dat bij een aanval op de gewone vliegvelden de vliegtuigen verloren zouden gaan. Om ervoor te zorgen dat het vliegveld niet zichtbaar was vanuit de lucht werden er verschillen grassoorten gezaaid, nepwegen en greppels aangelegd, zodat het vanuit de lucht leek alsof het gewone akkers waren. Fält 16 Brattforsheden is het enige vliegveld dat bewaard is gebleven uit die periode. Nu staan er nog oude barakken en kun je zien waar vroeger de vliegtuigen stonden waar de startbaan was. 

Eda Skans
Eda skans hoort eigenlijk niet in dit rijtje thuis maar is gebouwd vanwege een oorlog tussen Zweden en Denemarken-Noorwegen in 1657 en 1658. De skans bij Eda werd rond 1814 grotendeels afgebroken. In 1939 wilde men de skans restaureren, maar vanwege de Tweede Wereldoorlog is men daarmee gestopt. Na de oorlog is de skans alsnog gerestaureerd.

Wil je meer weten over die periode uit de Zweedse geschiedenis, dan is een bezoek aan het Brigadmuseum in Karlstad een aanrader.

De verdedigingswerken zijn nooit echt nodig geweest. Toch is Zweden aan een aanval ontsnapt. In 1961 werd bekend dat Duitsland een aanval gepland had op Zweden. Op 1 juli 1943 zouden Duitse troepen vanuit Noorwegen via Jämtland en Härjedalen Zweden binnenvallen. Verder wilden ze vanuit Finland via de Botnische golf aan land gaan aan de oostkust van Zweden. De aanval werd echter een etmaal van tevoren afgeblazen.