Gustav Dalén

Op Duse Udde aan de oever van het Vänern staat een kleine vuurtoren. De vuurtoren op Duse Udde is gebouwd in 1867. Vroeger stonden hier twee vuurtorens, in 1903 is de kleinste vuurtoren vervangen door een lichtboei. De vuurtorens werkten op gas en de bediening gebeurde handmatig, de vuurtorenwachter moest de gaskraan dicht of open draaien. Vuurtorens hadden toen ook maar twee standen: aan en uit.

De vuurtoren met restaurant.
Gustaf Dalén (1926) hij was toen al blind.

De Zweedse uitvinder Gustaf Dalén (1869 – 1937) bracht hier verandering in. Hij vond het zonneventiel uit waarmee de gastoevoer automatisch werd afgesloten zodra er zonlicht opviel en de vuurtoren niet meer aan hoefde te zijn. Daarnaast vond hij het Dalén-ventiel uit waarmee hij in staat was om de hoeveelheid gas te doseren en te ontsteken. Hierdoor was het mogelijk om vuurtorens een knipperlichtpatroon te geven zodat schippers de vuurtoren konden herkennen. Door de uitvindingen van Dalén werden de vuurtorens efficiënter, hadden bijna geen onderhoud nodig en bespaarde men tot wel 90% op het gasverbruik. Zijn uitvindingen legden de basis voor het bedrijf AGA (Aktiebolaget Gasaccumulator). Toen het bedrijf een grote order kreeg om vuurtorens en vuurboeien langs het Panamakanaal te bouwen steeg het aandeel van het bedrijf enorm. Een andere meer bekende uitvinding van Gustaf Dalén is het AGA-fornuis. Dit gietijzeren fornuis dat tussen de 400 en de 600 kg weegt is doorlopend warm, maar door de constructie toch nog vrij zuinig. De productie van het AGA-fornuis in Zweden is gestopt in 1957. Tegenwoordig wordt het fornuis in Groot-Brittannië geproduceerd.

In 1912 werd Gustaf Dalén blind na een explosie tijdens een proef met gasflessen. In datzelfde jaar ontving hij ook de nobelprijs voor de natuurkunde. Ondanks dat hij blind was is hij tot 1937 directeur gebleven van AGA. In 1937 deelde hij het bestuur van het bedrijf mee dat hij leed aan kanker en waarschijnlijk nog maar enkele jaren te leven had. Hij overleed echter al hetzelfde jaar. Gustaf Dalén is begraven op het kerkhof van Lidingö. De vuurtoren op Duse Udde staat er nog steeds. In 1986 is de vuurtoren voorzien van elektrisch licht. 

In de gemeente Falköping (Västergötland) ligt het Dalén museum. Hier kun je ook terecht voor het speldje met de tekst “VAR OPTIMIST”.

Gustaf Dalén was ondanks alle tegenslagen een grote optimist. Hij was al blind en AGA had in de jaren 20 en 30 van de vorige eeuw economische problemen waarbij Gustaf Dalén een groot deel van zijn vermogen verloor. Om zijn optimisme kracht bij te zetten bestelde hij speldjes met daarop de tekst “VAR OPTIMIST” (Wees optimist). Zodra hij iemand ontmoette die klaagde en naderend onheil aankondigde haalde hij zo’n speldje te voorschijn en stak die op de revers van de klager. Zelf droeg hij ook zo’n speldje maar niemand vond dat hij dat nodig had. Niemand twijfelde aan zijn optimisme.

Op Duse Udde is meer te zien dan alleen de vuurtoren. Naast de vuurtoren is klein restaurant dat in de zomer geopend is, je vindt er prachtige zwemplekken en er zijn een aantal uitgezette wandelingen (start bij de Duse Udde camping).

Duse Udde
Karlstad
onbewolkt
17.3 ° C
17.3 °
17.3 °
39 %
4.6kmh
0 %
vr
17 °
za
16 °
zo
14 °
ma
7 °
di
11 °

Abonneer je op de nieuwsbrief

Abonneer je op de nieuwsbrief en mis niets. De nieuwsbrief verschijnt één keer per week met het laatste nieuws.

Meest gelezen