Op de grens van Värmland en Dalarna ligt een groot bos met de naam Tiomilaskogen. Letterlijk betekent Tiomilaskogen het Tienmijlsbos. Met mil in de naam wordt een skogsmil, bosmijl, bedoeld die ongeveer 5 kilometer lang is. Aan de rand van het bos liggen de dorpen Malung, Yttermalung, Äppelbo, Sågen, Stöllet en Hagfors.
Een skogsmil is een halve nymil (10 kilometer). Wil je meer weten over de Zweedse mijl? lees dan het artikel Milsten.
Tiomilaskogen maakt deel uit van Finnskogen, het Finse bos, een uitgestrekt bosgebied op de grens van Zweden en Noorwegen. Het gebied omvat het oostelijke deel van de Hedmark in Noorwegen, grote delen van Värmland en het westen van Dalarna in Zweden. Het bos dankt zijn naam aan de Finse boeren die hier in de 17de eeuw, toen Finland nog deel uitmaakte van Zweden, naar toe emigreerden.
Dat Tiomilaskogen groot en onherbergzaam is, is te lezen in de novelle En herrgårdssägen van Selma Lagerlöf. De hoofdpersoon Hede is met een kudde geiten op weg naar een markt in Värmland en moet door Tiomilaskogen trekken. Selma Lagerlöf schrijft:
U weet misschien wat het Tienmijlsbos betekent. Geen boerderij, geen hut voor mijlen en mijlen, alleen bos. Hoog dennenbos met een harde bast en hoge takken, geen jong bos met zachte bast en zachte twijgen, die de dieren kunnen eten. Als de sneeuw niet was gekomen, zouden ze binnen een paar dagen het bos zijn overgestoken, nu konden ze het helemaal niet meer oversteken.
Vroeger was het bos ontoegankelijk en de bewoners moesten moeite doen om in de “bewoonde wereld” te komen. Dit blijkt ook wel als je door het bos richting Hagfors rijdt. Onderweg passeer je dan een klein soort schuurtje met daarin stokken in een steenhoop. de stokken zijn likstänger oftewel lijkstokken. Met behulp van deze stokken droeg men vroeger overledenen vanuit de afgelegen dorpjes naar de dichtstbijzijnde begaanbare weg die naar het kerkhof van Tyngsjö ging. In de stokken werd de naam van de dode of de initialen en de geboortedatum en overlijdensdatum gekerfd. Eenmaal aangekomen bij de weg werden de stokken in een steenhoop geplaatst. Vanaf daar kon de overledene dan vervoerd worden naar het kerkhof.
In het bos woonden kleurrijke figuren, waaronder de muzikant Lejsme Per. Het verhaal gaat dat Per viool had leren spelen van de watergeest Näcken en hiervoor als betaling zijn ringvinger had afgesneden. Hij speelde voor eten en drank, wat in die tijd heel gebruikelijk was. Per schijnt er heel er wild uitgezien te hebben, hij zat altijd in elkaar gebogen, was scheel en keek wild alle kanten op. Hij leefde in armoede en was zelfs een keer zijn viool kwijt omdat hij die als onderpand moest afgeven vanwege een schuld. Uiteindelijk kreeg hij zijn viool terug omdat een vriend zijn schuld betaalde. Hij woonde samen met zijn vrouw in een boerderijtje op de berg Rihimäki.
Tegenwoordig is het bos niet meer zo onherbergzaam als vroeger, maar als je er met de auto doorheen rijdt krijg je nog steeds het gevoel dat je door een eindeloos bos met meren en moerassen rijdt. Het overgrote deel van de wegen is onverhard en heel af en toe zie je een huisje. In het bos ligt een aantal dorpjes, of beter gezegd nederzettingen van niet meer dan een paar huizen zoals Uvanå en Avradsberg en Gustavsfors. Het dorpje Tyngsjö heeft als enige een kerkje.
Tiomilaskogen is een mooi bos om te ontdekken. Je kunt er wandelen, zwemmen, bessen en paddestoelen plukken, picknicken en genieten van de prachtige natuur.
